Czy to zastój czy zatkany kanalik? Jak to odróżnić?
Budzisz się z twardą piersią… Dziecko zjada swój posiłek, ale nadal czujesz zgrubienie… Wystarczy, że próbujesz ruszyć ręką, a już czujesz ból piersi… Ewidentnie coś jest nie tak, tylko co to się dzieje? W tym wpisie położna i doradczyni laktacyjna z Poradni Laktacyjnej Wróżka Cycuszka Ewa Zielińska Ci główne objawy charakterystyczne dla zastoju, zapalenia oraz zatkanego kanalika oraz jakie jest prawidłowe postępowanie podczas tych dolegliwości.
Jedno czego możesz być pewna - to nie nawał. Ten jest stanem fizjologicznym (czyli prawidłowym, "normalnym", nie dającym powodu do niepokoju), przypadającym między 2 a 5 dobą po porodzie powstałym w wyniku poporodowych zmian hormonalnych. Nie może przytrafiać się po tym okresie, a i w nim często wymyka się spod kontroli i wkracza w stan obrzęku i zastoju.
Zastój
Skąd się bierze zastój?
Zastój wynika m.in. z jakichś błędów wpływających na niemożność opróżnienia piersi - nieprawidłowe przystawienie dziecka sprawia, że pierś pomimo stymulowania w buzi dziecka nie jest odpowiednio spita, pozostające mleko rozpiera pęcherzyki, zaczyna uciskać na okoliczne tkanki, tuż obok napływa nowa partia krwi, która chce stać się mlekiem, całość się korkuje i sama sobie przeszkadza…. Istny armagedon.
Zastój dotyczy najczęściej obu piersi i spotyka nas do około 10 dnia po porodzie. Często jest to jakby przedłużający się nawał, choć jak widzicie wynika z błędów, a nie fizjologicznego zwiększenia produkcji.
Czym charakteryzuje się zastój?
Piersi będą nabrzmiałe, tkliwe, znacznie cieplejsze. Może pojawić się podwyższona temperatura, jednak nie musi, i oprócz obaw co do stanu biustu nie będziesz czuła się źle.
Co robić, jeśli podejrzewasz u siebie zastój?
- Dobrze, jeśli w ramach konsultacji laktacyjnej ocenione zostanie Wasze karmienie, pozycja, technika i możliwości dziecka. Upewnisz się w ten sposób, czy Maluszek sprawnie spija pokarm z piersi. Z reguły to właśnie niewielka korekta w tym zakresie będzie kluczowa.
- Twardą pierś może być ciężko podać dziecku, stąd może się okazać pomocne odciągnięcie niewielkiej ilości pokarmu dla rozluźnienia otoczki i brodawki oraz zastosowanie technik delikatnego ucisku otoczki (tzw. reverse preassure softening).
- Rozluźnij się podczas ciepłego prysznica, zrób ciepły okład na brodawkę, a podczas karmienia głaskaj piersi w kierunku do brodawki.
- Między karmieniami schładzaj piersi zimnymi okładami przez nie więcej niż 20 minut.
- Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe: ibuprofenum. Ma działanie przeciwzapalne. Dawka nie większa jak 1600 mg na dobę.
Czego NIE NALEŻY ROBIĆ podczas zastoju?
- Niewskazane są silne masaże, ugniatanie czy oklepywanie piersi.
- Nie obwiązuj i nie bandażuj piersi.
- Nie zaleca się nadmiernego odciągania laktatorem.
Zapalenie piersi
Czym się charakteryzuje zapalenie piersi?
W dalszych tygodniach przytrafić się nam może zapalenie piersi, które pojawia się nagle, dotyczy z reguły jednej piersi, ból jest konkretnie umiejscowiony, podobnie jak towarzyszący mu obrzęk czy zaczerwienienie. Temperatura może przekraczać 38,5 stopnia i towarzyszyć jej będą objawy grypopodobne - rozbicie, zmęczenie, dreszcze, bóle mięśni i stawów.
Co robić, jeśli masz zapalenie piersi?
- Bardzo ważny jest odpoczynek i nawadnianie się, często to przestrzeń na regenerację będzie kluczem do sukcesu.
- Karmienia z zajętej piersi powinny być tak częste jak do tej pory i dawać opróżnienie (choć może być obserwowane zdziwienie smakiem mleka).
- Schładzaj piersi między karmieniami.
- Przyjmuj leki przeciwzapalne (jw. ibuprofenum w dawce do 1600 mg/dobę)
- Przyjmuj probiotyki zawierające szczepy Lactobacillus fermentum lub salivarius. Dotychczas były to jednak trudno dostępne w naszym kraju szczepy. Ten drugi szczep obecny jest w suplemencie Milanella Biom, wzbogaconego inuliną, która odżywia probiotyki ułatwiając ich dalszy samodzielny rozwój w naszym ciele.
Powikłanie stanu zapalnego piersi: bakteryjne zapalenie gruczołu piersiowego.
Zapalenie piersi trwa do 4 dni i często mija bez potrzeby włączenia antybiotyków.
Niestety, powikłaniem stanu zapalnego może być wzrost "niedobrych" bakterii - wówczas wymagane jest wdrożenie przez lekarza antybiotykoterapii. Jednak nie martw się, nawet w takiej sytuacji nie ma konieczności przerywania karmienia piersią.
Bardzo ważne, aby w czasie antybiotykoterapii wzmocnić organizm i wysycić go "dobrymi bakteriami". W Poradni Laktacyjnej zalecamy w takich sytuacjach włączenie preparatu probiotycznego Milanella Biom.
Zatkany kanalik
Zatkany kanalik - jakie są objawy?
Problem zatkanego kanalika, w przeciwieństwie do zapalenia, narasta stopniowo.
W jednej z piersi wyczuwalny będzie niespity obszar, może być on tkliwy, w ucisku bolesny, nie jest ocieplony, nie mamy podwyższonej temperatury. Ogólnie wszystko okej, ‘tylko to miejsce’. Jeśli przyjrzymy się szczytowi brodawki możemy (ale nie musimy) zauważyć białą kropkę, która jakby blokuje wypływ pokarmu z tego obszaru, choć często będzie to nieuchwytne.
Jeśli stan zatkania nie przejdzie sam, a nic z tym nie zrobimy może (choć nie musi) w kolejnych dobach dać nam objawy zapalenia.
Jak poradzić sobie z zatkanym kanalikiem?
Zgodnie z protokołem klinicznym wspierająco zastosować możemy lecytynę, która zmniejsza lepkość pokarmu i ułatwia jego wypływanie.
Jednak nie wszyscy lubią i dobrze tolerują lecytynę sojową, najczęściej dostępną w sprzedaży.
W preparacie Milanella Complex znajdziesz lecytynę rzepakową, która bromelainę z ananasa zmniejszającą wzrost bakterii, jeśli to one dodatkowo utrudniają powrót do równowagi.
W celu odetkania ujścia przewodu i usunięcia widocznej na brodawce białej grudki z pomocą mogą przyjść ciepłe okłady m.in. z olejów spożywczych naniesionych na chociażby płatek kosmetyczny na kilkanaście minut przed karmieniem.
Jaką jeszcze pomoc możesz uzyskać w przypadku zatkanego kanalika, zastoju i zapalenia?
W sytuacji problemów z piersiami warto skonsultować się z doradczynią laktacyjną, która zbierze dokładny wywiad, zbada piersi, oceni Waszą sztukę karmienia tym samym pomoże wyłapać przyczynę problemu, zmniejszając ryzyko jego nawracania.
W Poradni Laktacyjnej leczymy stany zastoju i zapalenia poprzez wykonanie masażu limfatycznego, tejpingu piersi. W trudniejszych, powikłanych przypadkach zalecamy pobranie posiewu pokarmu lub wymazu.
Mam nadzieję, że pomogłam Ci ocenić, jaką najlepiej przyjąć drogę postępowania w przypadku Twoich wątpliwości co do piersi.
Dziękuję Ci za wspólny czas i trzymam kciuki, aby Twoje karmienie piersią przebiegało bez zakłóceń.
Autorka wpisu
mgr Ewa Zielińska
położna, doradczyni laktacyjna
Edukacja:
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego, kierunek: Położnictwo
Studia Podyplomowe Holistyczna Opieka Okołoporodowa
Ukończyła prestiżowy kurs DR GINA WEISSMAN LACTATION ACADEMY.
Szkolenia:
"Farmakoterapia w okresie laktacji."
“Diagnoza, usprawnianie funkcji i leczenie ankyloglosji w poradni laktacyjnej” 2020
“Odruchy oralne u noworodków i niemowląt - diagnoza i stymulacja” 2020
"Hands off! Bezpieczne porady laktacyjne online." 2020
“Anatomia twarzoczaszki noworodka. Wpływ porodu na karmienie” 2019
Udział w konferencji Prolacta, 2018, 2019, 2020, 2021