Wskaźniki skutecznego karmienia

Wskaźniki Skutecznego Karmienia są bardzo często wymieniane, opisowo, skrótowo, w formie tabel, w literaturze nt. karmienia piersią.

Dostępne są również w ulotkach, jakie mamy otrzymują w okresie ciąży, często wspominane są również na blogach poświęconych karmieniu piersią czy macierzyństwu.

Warto poznać je wszystkie i używać w trakcie swojej drogi mlecznej.

Jakkolwiek w teorii WSK wydają się proste i zrozumiałe, to już ich przełożenie na indywidualną parę mama - dziecko nastręczać może dalszych wątpliwości.

Ten wpis rozpoczyna serię postów, w których omówię poszczególne Wskaźniki.

Czym są Wskaźniki Skutecznego Karmienia?

Wskaźniki skutecznego karmienia to możliwe do zaobserwowania lub zmierzenia zjawiska, które pomagają ocenić, czy karmienie piersią przebiega prawidłowo.

Wskaźników jest kilka. Powstały one na podstawie obserwacji udanych karmień u dzieci. Jeśli przynajmniej jeden nie jest zaspokojony, warto włączyć czujność i skonsultować się z doradcą laktacyjnym.

Poniższa grafika prezentuje Wskaźniki Skutecznego Karmienia opracowane przez położną i doradczynię laktacyjną Ewę Zielińską, która we Wróżce Cycuszce przeprowadza konsultacje laktacyjne domowe i online.

Jakkolwiek WSK są świetnym narzędziem diagnostycznym dostępnym dla każdego rodzica, to wiele z jego punktów może wymagać dodatkowych wyjaśnień i interpretacji.

Jednym z najtrudniejszych do zinterpretowania wskaźników jest czas trwania karmienia piersią.

Co ciekawe, w aplikacjach pomagających kontrolować karmienie piersią to właśnie czas spędzany przy piersi jest zdaje się najistotniejszym wskaźnikiem.

Opisując swoje karmienie piersią, mamy podają przeróżne czasy, jakie ich niemowlęta spędzają przy piersi.

A zatem...

Jak długo powinno trwać karmienie piersią?

I tutaj już należy wprowadzić rozróżnienie.

Inny będzie prawidłowy czas trwania karmienia dla noworodka w pierwszych 3 dniach życia, inaczej na czas karmienia będziemy spoglądać gdy dziecko ma pow. 3 dnia życia.

Czas karmienia piersią w dużym stopniu zależy od wieku dziecka.

☛ W pierwszej dobie po narodzinach może nie jeść w ogóle i wybrać spanie (jeśli nie liczyć pierwszego karmienia po narodzinach, które najlepiej aby odbyło się do 6 h po porodzie). Nie powinno nas to niepokoić - to jest czas na odespanie również dla Mamy :)

☛ W 2-3 dniu życia dziecka przystawiamy je nie rzadziej niż co 3 godziny, ale... na jak długo? W tym czasie bardzo trudno o regułę dobrą dla wszystkich noworodków. Dziecko może chcieć być przy piersi ciągle, ale może przy niej zasypiać już po 2 minutach i nie budzić się na karmienia. To jeszcze czas przyzwyczajania się do nowych warunków.
Żołądek dziecka jest w tym czasie wielkości wiśni - orzecha włoskiego. Twoje piersi wytwarzają małe ilości pokarmu, który jednakowoż jest bardzo skoncentrowany i niezwykle bogaty w składniki immunologiczne. W tym czasie nie będziesz jeszcze słyszała przełykania pokarmu, ponieważ liczy się go w kroplach.

☛ 3-4 doba to czas, w którym u mamy rozpoczyna się laktogeneza II. To czas gwałtownego wzrostu ilości produkowanego pokarmu. Mama wytwarza dużo więcej pokarmu, niż potrzebuje dziecko. Dziecko może wtedy jeść bardzo krótko - jego mały żołądek napełni się szybko. A jednocześnie maluszek może chcieć być przy piersi długo ze względu na bliskość. I jak tutaj "wyrobić" te przepisowe 10 minut? ;)

☛ 2-4 tydzień to czas stabilizacji ilości wydzielanego pokarmu - dostosowywania się tych ilości do potrzeb dziecka. To nadal czas, w którym pokarmu jest więcej, niż potrzebuje dziecko, a zatem dziecku może wystarczyć krótki czas, aby poczuć sytość. Przez dwa tygodnie dziecko informowało piersi i mózg mamy, jakie jest jego zapotrzebowanie.

W tym czasie rozpoczyna się Laktogeneza III, polegająca na wytwarzaniu pokarmu w trakcie karmienia, bez magazynowania go. Dziecko i mama nabierają też umiejętności karmienia piersią. Jednocześnie dziecko może potrzebować bliskości mamy równie mocno, a nawet bardziej, niż posiłku.

źródło


Już po tym dynamicznym czasie pierwszego miesiąca widać, że czas karmienia dla każdej pary mama - dziecko może podlegać znaczącym wahaniom.


☛☛☛Masz ochotę na trochę więcej wiedzy o fascynujących mechanizmach laktacji podanej w przystępny sposób? Zobacz webinar "Karmienie piersią, naturalnie!"

Rzeczywistość jest taka, że każda para mama - dziecko ma swoją własną odpowiedź na pytanie "Jak długo powinno trwać karmienie piersią" :)

Kiedy zadałam pytanie na Gronie Wróżki Cycuszki o to, jak długo trwa ich karmienie piersią, uzyskałam przeróżne odpowiedzi :)

"Córka ma 11 tygodni, od około 2 tygodni od południa do wieczora jest płacz przy karmieniu, karmimy się kp. Wygląda to tak że na początku pije 5minut w miarę spokojnie, po czym zaczyna się płacz i odrywanie, przystawiana pije kilka sekund i znowu to samo. I tak w kółko."

"U mnie na stanie 7 tygodniak. Od początku karmi się bardzo krótko. Na początku były sesje po 20 min - czasem krócej. Max jaki nam się zdarzył to chyba 32 min. W szpitalu powiedzieli mi, że dziecko powinno jeść 30min, więc stresowałam się, jeśli te karmienia były krótsze. Teraz, po 7 tygodniach od porodu, córka zazwyczaj je ok 10 min. Nie Przyrost ma ponad normę. W pierwszej połowie dnia zgłasza się co ok 2h, w drugiej połowie dnia zwalnia. W nocy zazwyczaj budzi się co 4h, ale potrafi przespać 6h."

"12 tyg we wtorek. Córka od początku jest wielkim ssakiem który potrafi jeść 5,10,20 bądź 40 minut. Je co 1,5-2h. Na początku nie było karmień krótszych niż 20-30 minut. Wieczorem przez 3h wisi na cycku do tej pory. Od 9 tyg je po 5-15 minut, czasem 40min. Zaakceptowałam to, i nie słucham rad "karmienie na trwać max 5-10-15-20minut., Czasem chce jej się po prostu pić, a czasem potrzebuje więcej bliskości".
Marlena dodaje, że przyrosty są nieco ponad normę.

"Córka, 3,5 miesiąca. Zaczynaliśmy od długich sesji, średnio 20 minut. Nie narzekam na mało mleka, więc zdarzało się, że przybrała 380 g na tydzień. Teraz po ustabilizowaniu laktacji karmienie trwa średnio 7 minut. Na początku się stresowałam, że krótko, ale mleko wypływa mi szybko."
Patrycja dodaje, że córka odrywa się od piersi sama, zadowolona.

"(4 miesiące i 1 tydzień) je średnio 3-4 min. Zdarzają się karmienia 2 minutowe. Jak jest mega głodna (pow. 4h od poprzedniego jedzenia) potrafi jeść 7-8 min. Przez pierwszy miesiąc potrafiła jeść ok 12 min."
Karolina dodaje, że przyrosty wagowe maluszka są ponad normę.

"2 tygodnie i różnie z tym jedzeniem bywa. Czasami je 10 min a czasami pół godziny. Przerwy między karmieniami wahają się od 1 do 3 godz."

Czas karmienia - różne punkty widzenia

Przyjrzałam się temu, co o czasie karmienia piersią mówią różne uznane instytucje - polskie i zagraniczne.

Przejrzenie tych źródeł jasno pokazało, że czas spędzany przy piersi jest istotnie wskaźnikiem wymagającym bardzo wnikliwej obserwacji, analizy, doświadczenia, i nie może odbyć się z pominięciem innych czynników. Jednak - co ciekawe - niektóre autorytety w dziedzinie laktacji pomijają ten aspekt jako wskaźnik skuteczności karmienia.

I tak:

Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci
Hanna Szajewska , Andrea Horvath, Anna Rybak, Piotr Socha, Klinika Pediatrii, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa 2016 rok

Centrum Nauki o Laktacji:

"W pierwszych 4 tygodniach życia dziecka:
Karmić tak długo, jak dziecko tego potrzebuje i jest przy piersi aktywne, przynajmniej 10 minut z jednej piersi. Noworodek średnio potrzebuje 20 minut." źródło

Ale już źródła zagraniczne nie wskazują czasu przy piersi jako istotnego wskaźnika….

dr Jack Newman:
“Nie ma reguły jak długo dziecko powinno być przy piersi. To nie prawda, że dziecko otrzymuje 90% pokarmu w pierwszych 10 minutach karmienia. Pozwól dziecku określić, kiedy jest gotowe do karmienia, i zazwyczaj wszystko ułoży się poprawnie, pod warunkiem, że dziecko ssie i pije z piersi a Ty obserwujesz przynajmniej dwa do trzech żółtych kupek każdego dnia” źrodło


W książce "Po Prostu Piersią" autorki układają swoje własne wskaźniki, określając je skrótowcem FEEDS.
Frequent
Effective
Exclusive
on Demand
Skin to Skin

Jak widać, nie ma tutaj wskazania długości trwania karmienia.

Również La Leche League nie wymienia czasu trwania karmienia jako wskaźnika skuteczności, zaś Nancy Mohrbacher w jednym ze swoich postów wyjaśnia, dlaczego sam czas przy piersi (jako wskaźnik) sam w sobie tak naprawdę… niewiele znaczy.

Co pomoże Ci zinterpretować, czy Twoje dziecko spędza wystarczającą dla niego ilość czasu przy piersi?

Po powyższym przeglądzie świadectw Mam oraz oficjalnych stanowisk różnych instytucji, możemy przyjąć, że szczególnie w pierwszym miesiącu życia dziecka warto postarać się, aby karmienie trwało ok 10 minut. (Ale nie jest to prawda absolutna, wiele zależy od indywidualnych predyspozycji danej pary mama - dziecko).

Możemy też uznać, że karmienie piersią może trwać nawet 30 minut, i że to też nie musi być niepokojące pod warunkiem spełnienia innych WSK.

Możemy również przyjąć, że czas trwania karmienia powyżej 45 minut jest wskazówką do skontrolowania innych wskaźników i być może konsultacji z doradczynią laktacyjną.

Ale to nie wystarczy :)

Jeśli zagłębić się w sztukę karmienia piersią stanie się dla nas jasne, że istotnym aspektem karmienia piersią jest jego efektywność.

To tak jak z pracą. Możesz siedzieć przy komputerze cały dzień, ale jeśli będziesz tylko scrollować facebooka, nie wykonasz żadnej efektywnej pracy.

Możesz też spędzić przy komputerze tylko godzinę, ale przy dobrej koncentracji i zapale zdążysz rozliczyć miesięczny bilans firmy.

Liczy się nie czas, a efektywność pracy - tak samo jest z karmieniem piersią.

Skąd wiesz, czy dziecko je efektywnie?

O tym w następnym poście :)

Na ten moment warto powiedzieć, że to ważne, jak dziecko kończy sesję z piersią. Jeśli samo puszcza pierś, jego piąstki są rozluźnione, możemy uznać, że dziecko dostało tyle, ile było mu potrzebne.


Istotna dla oceny efektywności jest również obserwacja ilości przełknięć. W grafice przedstawiającej WSK (wyżej) jest określone, jak powinno to wyglądać, a dużo wnikliwiej przyjrzymy się tej efektywności w kolejnym poście z serii poświęconej Wskaźnikom Skutecznego Karmienia.

Co jeśli dziecko jest długo przy piersi?

Zapewne wtedy martwisz się, że masz za mało mleka, że dziecko się nie najada.
Zapewne bliscy martwią się, że dziecko jest za długo przy piersi. Być może jesteś sfrustrowana tym, że cały dzień spędzasz karmiąc.

Jeśli martwisz się o prawidłowość, skontroluj pozostałe Wskaźniki Skutecznego Karmienia - to pomoże Ci spojrzeć na sprawę obiektywnie.

Jeśli po dokładnej interpretacji wskaźników uspokoisz się o Wasze karmienie, może pomóc Ci zmiana perspektywy. Spróbuj przez chwilę poczuć jak odmienną perspektywę od Twojej ma maluszek. Dla niego Ty i Twoje piersi jesteście całym światem. Nie tylko zaspokojeniem głodu, ale też bliskością, tak ważną dla noworodka

Jak pisze Gill Rapely w książce Po Prostu Piersią 

“Dziecko nie musi być głodne lub spragnione, aby chcieć - i potrzebować - karmienia. Karmienie piersią daje dziecku komfort, ciepło i poczucie bezpieczeństwa, daje też pokarm i napitek - i nie ma możliwości, aby przekarmić będące na piersi dziecko. Jeśli twój maluch domaga się karmienia, a według ciebie nie nie ma prawa jeszcze być głodny, możliwe że masz rację - to jednak nie oznacza, że nie potrzebuje karmienia. Odpowiadanie na żądania dziecka ułatwi zarówno rodzicielstwo jak i karmienie piersią.”

Co jeśli dziecko jest krótko przy piersi?

Mamy często też martwią się, że karmienie piersią trwa za krótko. Słyszały o tym, że powinno trwać minimum 10 - 15 minut.

Znów zacytuję kilka wypowiedzi Mam z profilu Wróżki Cycuszki na Instagramie.

"Ile ja się stresowałam, jak mi położna powtarzała 10 - 15 minut. Cisnęłam synka żeby jadł a on już nie chciał. Odpuściłam już nie patrzę na żaden czas.... widzę po młodym kiedy ma dość :) przybiera ponad normę, jest uśmiechnięty i to jest dla mnie najważniejsze :) widać ten mój mały typ tak ma".

"W aplikacji była możliwość zaznaczenia podczas jednego karmienia obydwu piersi i czasu a syn jadł zawsze tylko z jednej. I zdecydowanie mniej razy niż powinien wg aplikacji. Później zmądrzałam i odinstalowałam. I dopiero wtedy zaczęłam czerpać przyjemność z karmienia, z tego że nie muszę się stresować że jadł tylko 10 minut z prawej piersi i w ciągu dnia zjadł tylko 9 razy a nie 20 minut".

W pierwszych dniach, a nawet tygodniach życia dziecka może zdarzyć się, że maluch szybko przysypia przy piersi, już nawet po 2 -3 minutach. Nawet jeśli nie wypuści piersi z buzi, i spędzi tak z piersią w buzi nawet 10 - 15 minut, to jest oczywiste, że takie karmienie nie jest efektywne.

W takiej sytuacji kontrolujemy pozostałe Wskaźniki Skutecznego Karmienia, jeśli coś jest nie tak, konsultujemy się z doradczynią laktacyjną (kilknij aby zarezerwować konsultację).

Próbuj wydłużyć czas trwania karmienia, pobudzając dziecko do ssania.
☛ wilgotną pieluszką dotykaj policzka
☛ ściągnij warstwę ubrania z dziecka (pamiętaj też, że nie karmimy w kokonie, otulaczu, śpiworku)
☛ przewietrz pokój przed karmieniem
☛ zmień pieluszkę przed karmieniem
☛ wykonuj kompresję piersi


Jakkolwiek przepisowe 10 minut przy piersi nie musi być spełnione, aby karmienie piersią było efektywne i prawidłowe, to zarówno za długie (powyżej 45 minut) jak i za krótkie karmienie piersią (poniżej 5 minut) powinno wzbudzić czujność rodziców.

O czasie karmienia piersią dowiesz się z Wróżkotalku na grupie Grono Wróżki Cycuszki.

Dowiedz się więcej o Wskaźnikach Skutecznego Karmienia

Obejrzyj live "Czy moje dziecko się najada" poprowadzony przez położną Anię Bazydło (najpierw musisz wysłać prośbę o dołączenie do grupy Grono Wróżki Cycuszki).

Jeśli chcesz otrzymywać powiadomienia o nowych postach na blogu Wróżki Cycuszki, koniecznie: